आपल्या घरच्या अंगणात किंवा परस बागेत आपण लिंबाच्या झाडाची लागवड करत असतो. पण अनेक वेळा काय होते की लिंबाच्या झाडाला लिंब येत नाही. याची अनेक कारणे असू शकतात. आज आपण बघणार आहोत की लिंबाच्या झाडाला लिंबू न आल्यास काय करायचा हवे. आज काही अशी माहिती पाहू जी तुम्ही वापरून तुमच्या झाडाला लिंबने वाकवू शकता.
त्याआधी आपण लिंबाचे औषधी गुणधर्म बघुया, लिंबूमध्ये असलेल्या औषधी गुणधर्मांमुळे, त्याची फळे विविध प्रकारे वापरली जातात. लिंबूमध्ये व्हिटॅमिन ‘सी’, व्हिटॅमिन ‘ए’, व्हिटॅमिन ‘बी-१’ याशिवाय लोह, फॉस्फरस, कॅल्शियम, प्रोटीन, फायबर, फॅट, मिनरल्स आणि साखरही असते. आरोग्यासाठी हे खूप योग्य मानले जाते. लिंबाचा वापर, लिंबू फळ 42 ते 50 टक्के रस तयार करतात.
लिंबाचा रस स्क्वॅश, कॉर्डियल आणि ऍसिड इत्यादी बनवण्यासाठी तसेच रोजच्या स्वयंपाकात वापरला जातो. लिंबाचा रस प्यायल्याने शरीरात ताजेपणा आणि ऊर्जा निर्माण होते. त्याच्या फळांपासून स्वादिष्ट लोणचेही बनवले जातात. इतकंच नाही तर लिंबाच्या साली सुकवून विविध प्रकारचे सौंदर्य प्रसाधनेही बनवली जातात. या सर्व वैशिष्ट्यांमुळे त्याची मागणी वर्षभर राहते.
लिंबू लागवडीची पद्धत, लिंबू शेतीमध्ये 1 एकरमध्ये सुमारे 300 झाडे लावली जातात. लिंबू वनस्पती तिसऱ्या वर्षापासून लिंबू फळ देण्यास सुरुवात करते. लिंबाच्या झाडांना वर्षातून तीनदा खत दिले जाते. साधारणपणे फेब्रुवारी, जून आणि सप्टेंबर महिन्यातच लिंबूला खत दिले जाते. लिंबाचे झाड पूर्णपणे तयार झाल्यावर एका झाडाला 20 ते 30 किलो फळे येतात. जाड साल लिंबूचे उत्पादन 40 किलो पर्यंत असू शकते, परंतु त्याची किंमत कमी आहे.
लिंबूला वर्षातून दोन फळे येतात, लिंबाच्या झाडांना वर्षातून दोनदा फळे येतात. एकदा नोव्हेंबरमध्ये आणि दुसऱ्यांदा मे महिन्यात. एका एकरात लिंबाची लागवड करून वर्षाला ५-७ लाख रुपये कमावता येतात. लिंबू लागवड करताना अनेक खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. लिंबू वनस्पतींसाठी मसाला, म्हणजे खत लिंबू हे सहिष्णु स्वभावाचे असून प्रतिकूल परिस्थितीतही ते सहज वाढते.
उपोष्णकटिबंधीय आणि उष्ण हवामान चांगले उत्पादन मिळविण्यासाठी सर्वोत्तम मानले जाते. कमी थंडी असलेल्या भागात लिंबाची रोपे सहज उगवता येतात. लिंबाची लागवड सर्व प्रकारच्या जमिनीत करता येते. वालुकामय आणि वालुकामय चिकणमाती माती तिच्या रोपांच्या योग्य वाढीसाठी आणि उत्पन्नासाठी सर्वोत्तम आहे. लिंबू झाड सिंचन रडल्यानंतर लिंबू रोपांना पाणी देणे सुनिश्चित करा. यानंतर.
जमिनीत पुरेसा ओलावा टिकवून ठेवा, विशेषतः लागवडीच्या पहिल्या 3-4 आठवड्यांपर्यंत. यानंतर ठराविक अंतराने पाणी देत रहा. लिंबू झाडांना ट्रे बनवून किंवा ठिबक सिंचन पद्धतीने सिंचन करता येते. पाणी देताना लक्षात ठेवा की पाणी झाडाच्या मुख्य देठाच्या संपर्कात येत नाही. त्यासाठी देठाभोवती थोडी माती टाकावी. शेवटी, झाडांना फळे का येत नाहीत?
जर लिंबाच्या झाडाला फळे येत नसतील तर त्यामागील कारणे असू शकतात- लिंबाच्या झाडाला पुरेसे पोषण मिळत नाही. अत्यंत खराब हवामान आहे म्हणजे अति पाऊस, उष्णता, आर्द्रता किंवा थंडी. जास्त पाणी देणे ही देखील मोठी समस्या आहे. झाडावरून पडणारी फुले. बागेत परागकणांची अनुपस्थिती (माश्या, मॅगॉट्स इ.) बागेची माती सुपीक नसणे. आवश्यकतेपेक्षा जास्त खतांचा वापर. वनस्पती माती कडक होणे. रोपाला पुरेसा सूर्यप्रकाश मिळत नाही. अशी काही काळजी घेतली तुम्ही तर तुमचे लिंबू उत्पन्न वाढेल.
